Kozahan; Bursa’nın tarihi alışveriş mekanı. Kozahan’ın tarihçesi ve özellikleri...
Bursa şehrinin göz bebeği, ipeğin zerafeti, fotoğraf sanatçılarının vazgeçilmezi, Turistlerin Bursa ziyaretlerinde uğramadan geçemediği, Dünyaca tanınan sanat şaheseri, ‘’KOZA HAN’’.
Yeni Han, Beylik Han, Han-ı Cedid-i Amire, Han-ı Cedid-i Evvel, Simkeş, Sırmakeş gibi isimlerlede anılan Koza Han; Osmanlı’nın bölgede en öne çıkan ve Dünyaca bilinen mimari yapısıdır. Şehrin fethinden beri Bursa’nın merkezi olan Ulu Cami ile Orhan Cami arasında yer alan Bursa’nın en güzel ve en çok ziyaret edilen hanı diyebiliriz.
Mart 1489 - Eylül 1491 yılları arasında II. Bayezıd tarafından, İstanbul’da yaptırdığı Bayezıd Külliyesine gelir getirmesi amacıyla mimar Abdul-ula Pulat Şah’a yaptırılmıştır. Bina Emini Şüca bin Karaca, katipleri Hacı Yusuf bin Abdullah, Hayreddin bin Hamza ve Kemal Bey’dir.
Kareye yakın dikdörtgen bir avlunun etrafında, iki katlı ve 95 odadan oluşur. İpekçiler Çarşısı olarak da isimlendirilen Koza Han’ın üst katında ipek ürünleri satan dükkanlar, avlusunda ise kafe ve çay bahçeleri bulunmaktadır.
Osmanlı’nın Koza Han’ı bu denli önemsemesinin sebebi İpek Yolu Ticaret Hattı’nın Asya’da ki son durağı olmasıdır. İlk Sultan Camisi olan Orhan Cami ve Emir Han ile başlayan Bursa’yı Dünya sahnesine çıkaran yapıları taçlandıran mimari eserdir Koza Han. Tarih boyunca uluslararası bir ticaret ve alışveriş merkezi olan Koza Han’da; çok farklı ülke ve milletlerden tüccarların işyerleri vardı.
Bursa’da ipek ve kozacılığın kalbi olan Koza Han’ın avlusunda, 1970’lere kadar ticaretle uğraşanlar ürünlerini sergilemişler, köylüler de çuvallarla getirdikleri kozaları satma fırsatı bulmuşlardır. Günümüzde ise üst katında her çeşit ipek ürünleri satan dükkanlar sayesinde ticari canlılığını korumaktadır.
II. Bayezıd, Koza Han’ın yapımı için Kamberler Mahallesi’nde bugün yeri kayıp olan Çatal Han’ı bağışlamış ve yer tahsisi için değiştirmiştir. Çünkü Koza Han’ın yerinin bir kısmı Orhan Gazi’ye ait vakıf arazisidir. Diğer kısımlarını ise 27.000 akçe gibi yüksek bir ücret karşılığında 4 kişiden satın almıştır. Kayıtlara göre açılışında, Osmanlı’nın en görkemli merasimlerinden biri düzenlenmiş ve 120 akçe hediye olarak dağıtılmıştır.
Dört ayrı girişi olan Koza Han’ın kuzeyde ki Taç Kapısı saç örgü motifiyle tam bir şaheserdir. Selçuklu mimarisini de anımsatan kapının taş işçiliği muhteşemdir. Öne çıkan noktalarından biri de; avlunun tam ortasında sekizgen zemin üzerine yapılan mescid ve aynı boyutta şadırvan havuzudur. Koza Han’a gelenlerin hatıra fotoğrafı çektirmeden ayrılmadıkları noktadır burası.
Doğu kısmı ise, döneminde Han’ın ahırı görevini gördüğü yerdir. Orhan Gazi Külliyesinin Mektebi’nin de bulunduğu bu alan, günümüzde İç Koza Han olarak adlandırılmakta ve çeşitli kafe, restoranlara ev sahipliği yapmaktadır.
Dünya’nın her yerinden turistleri ağırlayan Koza Han’ın misafirleri arasında İngiltere Kraliçesi Elizabeth gibi tanınan isimlerde bulunmaktadır.
Buraya gelen misafirlerin; Tarihi Uzun Çarşı aksından gelip Taç Kapı’dan giriş yapmasını, simgesel eser Mescid ve şadırvan önünde Koza Han avlusunda hatıra fotosu çektirmesini, ipek ürünlerini satan dükkanlarını gezip kulpsuz fincanlarda közde kahvenizi içmenizi ve günün sonunda Bursa’nın lezzet duraklarının başını çeken Bursa Kebabı (İskender) ya da Pideli Köfte’nin yanında dondurmalı irmik tatlılarını yemeden ayrılmamanızı tavsiye ediyoruz.
