Cumalıkızık Köyü nerededir? Cumalıkızık Köyü kim tarafından, ne zaman kuruldu? Kızık köyleri hangileridir? Cumalıkızık Köyünde nereler gezilir ve köyde ne yapılır, ne alınır?
Cumalıkızık, Söğüt’te Domaniç’te filizlenen Osmanlı’nın, Uludağ’ın eteklerinde yeşermeye başladığı yerlerden biridir. Tıpkı Hamamlıkızık, Değirmenkızık, Derekızık ve Fidyekızık’ta olduğu gibi.
Cumalıkızık, Bursa’nın beşi bir yerde olarak adlandırılan köylerinden en kıymetlisi en meşhurudur. O kadar kıymetlidir ki bunu Dünya da fark etmiş ve 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Tarihi, mimarisi ve daracık taş sokaklarıyla sizi yüzlerce yıl öncesine götürür bu tarihi köy.
Cumalızık Köyüne Nasıl Gidilir?
Cumalıkızık Köyü, konum olarak bakıldığında kağıt üstünde kent merkezinde yer alsa da, aslında biraz dışarda diyebiliriz. Tabii anlatırken hep köy diye bahsettiğimiz bu yerleşim artık bir mahalle ama köy tabiri daha ilgi çekici olsa gerek, daha buraya Cumalıkızık Mahallesi diyeni de duymadım. Cumalıkızık, Bursa'nın merkez ilçelerinden Yıldırım'da yer alır. Bursa - Ankara yolu üzerinden Uludağ'a doğru döndüğünüzde sadece 2,5 km sonra yaşayan bir tarihin içine gireceksiniz. Zaten şehir içinden ilerlerken her yol ayrımında tabela var.
Cumalıkızık İsmi Nereden Gelir?
Her ne kadar ülkemiz de Kınalı Kar isimli bir dizi vesile olsa da bu köyün tanınmasına, yüz yıllara meydan okuyan evleridir, tarihidir, doğallığıdır bu köyü farklı kılan. Dile kolay 700 yıldan bahsediyoruz. Birçok yerleşim yerinde olduğu gibi Cumalıkızık'ın da ismi ile alakalı bazı rivayetler var. Zaten köyün ismine baktığımızda diğer kızık köylerinin aksine "Cumalı" ön adının soyut - manevi bir kavram olduğu hemen fark edilir. Bu arada diğer isimlerin de hamam, değirmen, dere, fidye (Fethiye) olduğunu hatırlatmış olalım.
Cumalı ismi ile alakalı bahsedilen rivayetlerden bahsedecek olursak; köy kurulmaya başlandığında Orhan Gazi'nin daha şehzade iken burayı ziyaret ettiği ve cuma namazını burada kıldığı söylenir. Buna istinaden köye "Cumalı" isminin verildiği söylenir. Bir diğer rivayete göre ise Cumalıkızık ve etrafındaki diğer yerleşimler kurulurken her yere her ihtiyaca yönelik yapıyı hemen kazandırmak pek mümkün değil. Dolayısıyla ilk olarak caminin bu köye yapıldığı ve cuma namazı için insanların civar köylerden Cumalıkızık'a geldiği söylenir. Bundan dolayı da "Cumalı" isminin verildiği söylenir. Yani ön ismin daha çok cuma namazıyla alakalı rivayetlerden geldiğini söyleyebiliriz.
"Kızık" ismine bakacak olursak biraz daha belirgin diyebiliriz. Oğuzların Kızık boyları bu köylere yerleştirilmiş ve bundan dolayı "Kızık" ismiyle adlandırılmış bu köyler. Köylerdeki yapılara, yaşanmışlıklara, rivayetlere dayalı ön isimler eklenmiş ve beşi bir yerde dediğimiz köylerin isimleri ortaya çıkmış.
Cumalıkızık'ta Ne Yapılır?
1. Rengarenk Cumalıkızık Evlerini Fotoğraflayın.
Evler ise klasik Türk sivil mimarisi tarzında. Safranbolu’da, Odunpazarı’nda, Göynük’te, Beypazarı’nda olduğu gibi. Dışarıdan bakıldığında en çarpıcı özellik günümüzde hepimizin evlerinde olan, çoğu kişinin evimizde mutlaka olsun, geniş olsun, manzaralı olsun dediği balkon bölümünün olmayışıdır. Cumba denen kapalı balkonu andıran çıkıntılı bölümlerin balkonun yerini tuttuğunu görüyoruz. Genelde konaklar taş temel üzerine 2 katlı ve avlulu inşa edilmiştir.
Uludağ’ın soğuk iklim koşullarına uyumlu olması için de ara katlar alçak, üst katlar yüksek tutulmuştur ki kışın sıcak yazın ise serin bir ortam sağlasın köyün sakinlerine.
2. Cin Aralığından Geçin.
Cumalıkızık denince tarihi evlerinin, taş dar sokaklarının yanı sıra Cin Aralığı olarak adlandırılan Dünyanın en dar sokaklarından biri de gelir akla. Köyün üst taraflarına çıktığınızda yol sizi bu bir kişinin ancak tek başına geçebileceği sokağa götürecek zaten. Bölgenin ıssızlığı ve işgal dönemi Bursasıyla ilgili anlatılan rivayetler bu ismin köye verilmesine sebep olmuş.
3. Cumalıkızık Müzesi'ni Gezin.
Bir de müzesi var bu tarihi köyün. Daha çok etnografik eserlerin sergilendiği Cumalıkızık Müzesinde, köyün tarihçesiyle ilgili bilgilere yer verilirken, aynı zamanda köy ahalisinin günlük hayatta kullandığı bir takım eşyalar da yerini almış.
4. Yöresel Ürünlere Mutlaka Bir Göz Atın.
Cumalıkızık’ın sokaklarında gezerken yöresel ürünler, hediyelik eşya alabileceğiniz birçok alışveriş standı göreceksiniz. 700 yıllık bir köyün taş sokaklarında yürürken birçok evin altın yöresel ürünlerin satıldığı standlar göreceksiniz. Özellikle köy meydanı haftasonları tam bir pazar yeri denebilir. Günümüzde köyün en önemli geçim kaynağı turizm olmuş durumda. Tabii ziyaretinizi tam da festival zamanına denk getirirseniz Uludağ'ın meşhur ahududusunun tadını doyasıya çıkarabilirsiniz. Uludağ eteklerinde olduğundan ahududusuyla da meşhurdur ki her sene temmuz ayında Ahududu Festivali düzenlenir.
5. Köyde Güzel Bir Kahvaltıyla Güne Başlayabilirsiniz.
Gezmek güzeldir. Enerji ister. Güne enerjik başlamak ise güzel bir köy kahvaltısında geçer. İşte bunun için endişelenmenize gerek yok çünkü Cumalıkızık’tasınız. Çeşit çeşit ürünlerle kahvaltı edebileceğiniz birçok mekan bulunuyor. Zaten Cumalıkızık’a gelip de çeşit çeşit reçellerinden, meşhur Bursa zeytininden, köy gözlemesinden tatmadan dönmek burayı eksik bırakmak demektir. Yedi yüz yıllık mirasa gelin sizler de ortak olun.
