Turgut Alp kimdir? Osmanlı'nın kuruluşunda nasıl bir rol oynamıştır? Osmanlı'nın kuruluş döneminin önemli isimlerinden Turgut Alp hakkında merak ettikleriniz...
Turgut Alp, Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi’nin silah arkadaşı, aynı zamanda Kayı Boyu’nun önderliğini yapan babası Ertuğrul Gazi’ye de en yakın isimlerden biri olup Osmanlı’nın ilk dönemine adeta damga vurmuş bir isimdir.
Eski ve yeni birçok Türk lehçesinde “kahraman, cesur, yiğit ve gazi” manalarına gelen Alp ünvanı da en çok usta bir kılıç, ok ve savaş baltası kullanıcısı olan Turgut Alp’e yakışıyordu zaten.
Turgut Alp'in türbesi, kendisinin fethettiği İnegöl’e bağlı, kendi ismiyle anılan Turgut Alp Köyünde bulunuyor. Bursa merkeze 57 km, İnegöl’e 17 km uzaklıkta olan Turgut Alp Köyü biraz engebeli bir arazi üzerine kurulu ve 732 metre rakıma sahiptir.
Osmanlı Devleti’ne ismini veren kurucu Osman Gazi’nin komutanlarından ve askeri danışmanlarından olan Turgut Alp’in adını taşıyan bu köyün kuruluşuna baktığımızda; hemen hemen Osmanlı Devleti’nin kurulduğu tarihlere denk geldiğini görmekteyiz.
Turgut Alp, o zaman için bölgenin en güçlü tekfurluğu olan İnegöl’ü 13. yy sonlarında 1299 yılında fetheder. Bu fetih hareketi Osman Gazi’ye büyük bir cesaret verip moral kaynağı olur ve Anadolu’da o dönemdeki siyasi otorite boşluğunu da iyi değerlendirerek Dursun Fakih’e kendi adına hutbe okutup 1299 yılında Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığını ilan eder.
İlk Osmanlı kaynaklarındaki rivayetlere göre, bir düğün baskınıyla alınan Yarhisar fethinde Osman Gazi’nin yanında bulunmuş hemen akabinde İnegöl’ün fethi ile görevlendirilmiştir.
Bazı kaynaklarda, Turgut Alp’in İnegöl Muhasarasında Osman Gazi’nin de daha sonradan desteğe geldiğinden bahseder. Yine İnegöl’ün fethi esnasında şehrin tekfuru Aya Nikola’nın Türklere karşı düşmanca hareketleri sebebiyle idam edildiği ve şehrin idaresinin Turgut Alp’e verildiği bilinmektedir.
İlerleyen süreçlerde yaşı 100’ü aşkın olsa da Turgut Alp, Köse Mihal ile birlikte şehzade olan Orhan Gazi’nin yanında Atranos (Orhaneli) fethine katılmıştır. Orhaneli’nin alınması Bursa’nın fethini kolaylaştırmıştır. Yine Göynük ve Mudurnu civarının ilk fethinde en öne çıkan isim Turgut Alp olmuştur.
Ömrünün son sürecinde ise tasavvuf ehli, Bursa’nın ve Osmanlı’nın manevi mimarlarından olan, elinde tahta kılıcı geyik üstünde ve müritleriyle Bursa’nın fethine katılmış veli zat Geyikli Baba’ya intisap ettiği bilinmektedir. Hatta Bursa Hisariçi bölgesinde en bilinen cadde olan Kavaklı Caddesine ismini veren ağacın dikilmesi sürecine vesile olan Orhan Gazi ile Geyikli Baba arasındaki görüşmeye aracılık eden kişidir. Yaşamının son günlerini İnegöl’de geçiren Turgut Alp, 124 yaşında vefat etmiş ve kendi adıyla anılan köyüne defnedilmiştir.
Turgut Alp Türbesinin de bulunduğu doğa harikası bu köye, 15. yy bazı Osmanlı kaynaklarında Genci ve Işık isimleri verilse de halk tarafından benimsenmemiş ve kurucu Turgut Alp olarak anılmaya devam etmiştir.
Erken dönem Osmanlı tarihçileri Aşıkpaşazade, Neşri ve diğer tarihçiler İnegöl yöresini Turgut-ili olarak adlandırmaktadır. Bu niteleme 16. yy’da yerini tamamen İnegöl’e bırakmıştır. Köy halkı tarafından her sene geleneksel olarak Turgut Alp’i dualarla anma programı ve pilav günü düzenlenmektedir.
Maalesef Bursalıların bile pek farkında olmadığı, çok az kişinin türbesini bildiği Osmanlı’nın kuruluşuna mührünü vurmuş bu büyük komutana olan ilgi; özellikle son dönemde Dünya’nın dört bir tarafında hayranlıkla izlenen “Diriliş Ertuğrul” ve “Kuruluş Osman” dizileriyle katlanarak artmıştır. Umarız Dünya’nın her yerinden ziyaretçileri olan Turgut Alp Türbesine olan ilgi devamlı bir hal alır.
