Herakles'in (Herkül) 12 Görevi nedir? Herakles kendisine verilen görevleri ya da işleri neden yapmak zorunda kalmıştır? Herakles 12 Görevini nasıl gerçekleştirir?
Birgün Megara ile evli olan Herakles çocuklarıyla oynarken Hera onun cinnet geçirmesine sebep olur. Aklını kaybeden Herakles çocuklarını oklarıyla öldürür. Daha sonra aklı başına geldiğinde ise büyük pişmanlı duyar ve üzülür.
Bir süre sonra günahlarının bağışlanması için Delphi’ye gider. Bu kehanet merkezinde Tanrı Apollon günahlarının temizlenmesinin tek bir yolu olduğunu söyler. O da Eurystheus’tur. Bir zamanlar Hera’nın erken doğmasını sağlayarak Tiryns kralı olan Eurystheus. Herakles günahlarının temizlenmesi için bu kralın yanında on iki sene hizmet etmek zorundadır.
Bir süre sonra Eurystheus, Herakles’i kıskanmaya ve onun gücünden çekinmeye başlar. Tahtı için kendisini büyük bir rakip olarak görür. Dolayısıyla ona gerçekleştirmenin imkansız olduğu ve Herakles’in ölümüne sebep olacağını düşündüğü tehlikeli On İki Görev verir. Böylece Herakles’in birbirinden ilginç, korkunç canlılarla olan efsanevi mücadelesi de başlamış olur.
Herakles'in 12 Görevi
1. Nemea Aslanı
Kaynak: www.britishmuseum.org
Herakles’in en bilinen meşhur görevidir. Çünkü Herakles’in tasvir edildiği birçok resim ve heykelde kendisi hep Nemea Aslanının postuyla gösterilir.
Kral Eurystheus, Herakles’e görevler vermeye başladığında ilk olarak Argolis ormanlarında bulunan sesiyle ve görüntüsüyle bölgede yaşayanları canından bezdiren Nemea Aslanının postunu ister. Typhon ve Ekhidna’nın çocuklarından olan Nemea Aslanının postu ise o kadar kalın ki ne mızrak, ne ok ne de kılıç işliyordu. Herakles elinde sopasıyla ormana gittiğinde aslanı hemen bulur. Onunla dövüşmeye başlar ama ne yapsa bir türlü onu öldüremez. Derisinin kalınlığı onu neredeyse ölümsüz kılıyordu.
Büyük bir mücadele sonrası aslan mağarasına kaçar; Herakles onu takip eder ve mağaraya girip bu vahşi yaratığın kafasına sopasını bütün gücüyle vurur. Aslan sersemler ve bundan istifade eden Herakles, Nemea Aslanının boğazına sarılır ve güçlü kollarıyla onu boğarak öldürür. Ardından ise derisini yüzerek kendisi giymeye başlar. Bu post, bundan sonraki hayatında Herakles'i yenilmez kılan önemli bir parçası olur.
2. Lerne (Hydra) Ejderinin Öldürülmesi
Kaynak: www.britishmuseum.org
Herakles’e bu ikinci görevinde yeğeni olan İolaos da yardım eder. Dokuz başlı ve Lerne’de bataklıkta yaşayan bu korkunç yılanı öldürmek için tek tek başlarını keser. Fakat her kesilen başın yerinden iki baş çıktığını fark edince İolaos’un yardımını ister. İolaos ile ormanda yaktıkları dallardan, çalı çırpıdan yaptıkları yanan ipleri ejderin kesilen başlarının olduğu yere sıkıca bağlayıp ve yakarlar. Böylece yeni başların çıkması engellenmiş olur. Herakles tek tek bütün başları keser ve en son ölümsüz olan da kesildikten sonra hepsini gömer. Üzerilerine de büyük bir kaya koyar. Ejderin kanı zehirlidir ve bu kanla açılan yaralar iyileşmez. Bu sebeple Herakles ejderi öldürdükten sonra oklarını ejderin kanına sürüp daha ölümcül bir hale getirir.
3. Kyreneia Geyiğinin Yakalanması
Kaynak: www.britishmuseum.org
Eurystheus verdiği iki görev yerine getirildikten sonra Herakles’i bir tanrıçayla karşı karşıya getirip ortadan kaldırmak ister. Bunun için Artemis’e ait olan altın boynuzlu, tunç ayaklı, yorulmak bilmeyen hızlı ve güçlü bir dişi geyiği yakalaması istenir. Herakles, Arkadia’da geyiği bulur ama Artemis’in öfkesini çekmemek için ona zarar vermemesi gerektiğini bilir. Yakalamak için kovalamaya başlar ama bu tunç ayaklı geyik yorulmak bilmez.
Kovalama sırasında Artemis'e rastladığında ona durumu anlatır ve geyiğine zarar vermeyeceğinin sözünü verir. Bir seneden daha uzun süren bir kovalamaca sonrasında geyik geri dönerken bir dere kenarında duraklayınca üzerine atlayıp yakaladığı gibi sırtına alır ve krala götürür. Kral geyiği gördükten sonra Herakles teslim etmeden ipini salar ve Artemis'e söz verdiği gibi geyiğin sağ salim dönmesini de sağlamış olur.
4. Erymanthos Dağındaki Yaban Domuzunun Yakalanması
Kaynak: www.britishmuseum.org
Erymanthos Dağında yaşayan, keskin dişleri olan, devasa büyüklükteki yaban domuzunu canlı olarak yakalamak Herakles’in dördüncü görevidir. Arkadia’da insanların başına bela olan evlerini, tarlalarını yakıp yıkan bu yaban domuzunu aramaya koyulan Herakles dağlarda dolaşmaya başlar. Herakles ormanda yaban domuzunu gördüğünde, bu vahşi ve korkunç yaratık hemen kaçmaya başlar. Herakles onu kovalar ama yaban domuzu çok hızlı olduğu için yetişemez. Herakles onu yormak için karla kaplı bir geçide yönlendirir. Kar üstünde yorgun düşen yaban domuzunu yanına gittiği gibi sırtına yüklenen Herakles krala götürür.
5. Augias’ın Ahırlarının Temizlenmesi
Kaynak: www.britishmuseum.org
Görevler arasında Herakles için en küçük düşürücü ve en rahatsız edici olanlarından birisidir. Elis Kralı Augias’ın neredeyse 30 yıldır temizlenmemiş ahırları vardır. Ahırlarda ise 3 bin öküz bulunuyordu. Yıllardır temizlenmemiş ahırlardan çıkan koku, ölümcül bir hal almış ve insanların zehirlenerek ölmesine sebep oluyordu. Herakles bu defa doğanın da gücünden faydalanarak bu işi halledecektir. Ahırların duvarına büyükçe bir delik açar ve yakınından akan nehrin yatağını elleriyle değiştirir ve ahırlara doğru akmasını sağlar. Ahırlara gelen nehir suyu delikten girer ve bütün pislikleri alıp götürür.
6. Stymphalos Kuşları
Kaynak: www.britishmuseum.org
Stymphalos Gölünün kıyısında yaşayan ve insan etiyle beslenen bu vahşi kuşlar, Ares’in çocukları olarak bilinirdi. Gagaları, pençeleri ve tüyleri tunçtan olan bu kuşlar, buradan geçenler olduğunda bu tunçtan tüyleri fırlatarak onları öldürüp etlerini yerlerdi. Dışkıları zehirli olduğundan tarlaların, toprağın verimsiz olmasına sebep olurlardı. Herakles gölün kıyısına geldiğinde kuşları göremez. Hepsi yuvalarında beklemektedir. Herakles onları çıkarmak için gürültü yapsa da bir türlü başarılı olamaz. Bu sırada Athena, Hephaistos’un yapmış olduğu bir zili ya da çanı ona getirir. Herakles de hemen gölün yanında bulunan dağa çıkıp bunu bütün gücüyle çalmaya başlar. Bu büyük gürültü sonrası kuşlar uçmaya başlayınca Herakles de onları oklarıyla tek tek oklarıyla vurup öldürür.
7. Girit Boğası
Kaynak: www.britishmuseum.org
Eurystheus, Girit’i yakıp yıkan, yerle bir eden ve orada yaşayan insanlara ızdırap olan bu vahşi boğayı ister. Kral Minos’un Poseidon’a yalvarması sonrası kurban etmesi için kendisine gönderilen fakat güzelliğinden, heybetinden kurban etmeye kıyamadığı boğadır. Poseidon, bu boğanın kurban edilmediği öğrendiğinde boğayı vahşi bir hale sokar. Minos’un karısının boğaya aşık olmasını sağlar ve boğa başlı, insan vucutlu Minotor doğar.
Bu ortalığı kasıp kavuran Girit Boğasını canlı yakalamak zorunda olan Herakles, Girit’e gittiğinde boğanın üstüne atılır ve yakalayıp iplerle bağlayıp krala götürür. Kral boğayı Hera’ya kurban etmek istese de Hera bunun Herakles’e daha çok şöhret getireceğini düşünür ve kabul etmez.
8. Diomedes’in Azgın Atlarının Ehlileştirilmesi
Kaynak: www.britishmuseum.org
Trakya Kralı Diomedes’in vahşi, insan eti yiyen atlarıdır. Kral Diomedes cezalandırmak istediklerini bu atlara atarak yem eder. Herakles bu görevde kendisine yardımcı olması için Abderus’u da yanına alır. Atları yakaladıktan sonra karşılarına çıkan Diomedes ile savaşırken atları tutan Abderus atlara yem olur. Buna öfkelenen Herakles, Diomedes’i atlara atarak yem eder.
9. Amazon Kraliçesi Hippolyte’nin Sihirli Kemerinin Alınması
Kaynak: www.britishmuseum.org
Karadeniz’in güney sahillerinde günümüzde Terme merkezli ve Terme Çayı (Termedon) civarında Amazonlar yaşamakta idi. En önemli ve bilinen kraliçeleri ise Hippolyte’dir. Savaş Tanrısı Ares’in kendisine hediye ettiği altın bir kemer vardır ki Eurystheus’un kızı Admete bunu ister. Bunun için de Herakles görevlendirilir. Arkadaşlarıyla çıktığı yolculukta Hellespontus (Çanakkale Boğazı), Propontis (Marmara Denizi) ve Bosphorus (İstanbul Boğazı)’ndan birçok macera yaşayarak geçerler.
Amazonların bölgesine geldiklerinde Hippolyte onları çok güzel karşılar ve kemeri vermeyi de kabul eder. Fakat Herakles’in baş düşmanı olan Hera’nın Amazon kılığında bölgeye gelip Amazonları kışkırtması sonrası çıkan savaşı amazaonlar kaybeder. Herakles, Hippolyte’yi öldürüp kemerialır ve Admete’ye götürür.
10. Geryoneus’un Sürülerinin Çalınması
Kaynak: www.britishmuseum.org
Erytheis Kralı üç gövdeli Geryoneus’un sığır sürüleri vardır. Bu sürüleri ise üç başlı köpeği Orthos ile korumaktadır. Bu görevi için Afrika’ya giden Herakles bu sırada Cebelitarık Boğazını oluşturur ve iki toprak arası birleşmesin diye Herakles Sütunları denen taşları boğazın iki kıyısına diker. Yolda Güneşin sıcaklığına kızıp okla vurmaya çalışır. Onun bu cesaretinden dolayı Helios ona altın bir sandal verir. Bu sandalla Okeanos’u geçer ve sürülerin olduğu yere ulaşır.
Üç başlı köpek Orthos onun kokusunu alır ve saldırır. Herakles onu sopasıyla etkisiz hale getirir. Ardından kendisine saldıran Geryoneus’u da oklarıyla vurur ve öldürür. Sürüyü kendisine Helios’un verdiği sandala doldurur ve yola koyulur. Rhne kıyılarına geldiğinde sürüde bulunan sığırların güzelliğinden insanların üstlerine saldırır. Herakles ancak Zeus’un insanların üstüne taş yağdırması sonrası oradan kurtulabilir.
Yoluna devam eder ve tam yolun sonuna geldim dediği anda onu takip edip her fırsatta başına bela açan Hera, sürüye sığır sineklerini musallat eder. Sürü dağılır. Herakles uzun uğraşlar sonrası sürüyü toplar ve krala teslim eder.
11. Hesperidlerin Altın Elmaları
Kaynak: www.britishmuseum.org
Gaia’nın Zeus ve Hera’nın evlenmeleri sonrasında Hera’ya hediye ettiği altın elmaların bulunduğu ağaçlar, Afrika’da Atlas Dağları’nın eteklerinde bulunuyordu. Herakles bu altın elmaları almakla görevlendirilir ama bunları nerede bulacağını bilmiyordu. Yolda rastladığı Zeus’un kızları Nymphelere sorduğunda onlar da her şeyi bilen Nereus’a sormaları gerektiğini söylerler.
Herakles, Nereus’u bulduğunda deniz kıyısında uyumaktadır ve hemen onu bağlar. Nereus onu korkutmak için birçok farklı korkunç canlı kılığına girer ama bunların hiçbirisi Herakles’i korkutmaz. En sonun da Nereus pes eder ve altın elmaların yerini söyler. Ancak elmaları kendisinin toplamamasını da tembihler.
Elmaların başında ise Akşam yıldızının kızları Hesperidler ve yüz kollu bir ejderha yaşıyordu. Aynı zamanda bahçelerin yakınında dünyayı omuzlarında taşımakla cezalandırılan Atlas bulunuyordu. Herakles elmaları toplaması için Atlas'tan yardım ister. Gökkubbeyi de Atlas’ın yerine elmalar toplanana kadar Herakles tutacaktır. Atlas için bulunmaz fırsat denebilir bu sebeple hemen kabul eder. Elmaları toplar fakat tekrar gökkubbeyi sırtlanmak istemez. Herakles bu durumdan hiç memnun olmaz. Bu sebeple bu şekilde rahat olmadığını, gökkubbeyi daha rahat tutmak için iyice omuzlarına yerleştirmek istediğini söyler. Atlas bu durumdan şüphelenmez. Yardımcı olmak için gökkubbeyi tuttuğu anda Herakles elmaları alıp oradan kaçar. Elmaları da Eurystheus’a getirir. Eurystheus elmaları ne yapacağını bilemez. Hera’ya verir ve o da tekrar Hesperidlerin bahçelerine geri gönderir.
12. Kerberos’un Ölüler Dünyasından Çıkarılması
Kaynak: www.britishmuseum.org
Eurystheus, Herakles’i ortadan kaldırabilmek için onu ölüler dünyasına göndermeye karar verir. 11 görevi başarıyla tamamlayan Herakles bu defa yeraltına Hades’in Dünyasına gitmek zorunda kalır. Orada Tartaros’un bekçisi üç başlı, yılan kuyruklu Kerberos’u krala götürmek için yakalamalıdır.
Ölüler diyarına inip Hades ile karşılaşınca ona durumu anlatır ve Hades de silahlarını kullanmamak şartı ile onu yakalayabileceğini söyler. Tabii yapabilirse... Herakles, Nemea Aslanının postunu üstüne giyer ve Kerberos’un karşısına çıkar.
Üç başlı köpeğin boynuna atılıp bütün gücüyle sıkar. Köpek yere yığılınca bağlayıp Eurystheus’a götürür. Kerberos götürülürken ağzından akan salyalar zehirli olduğundan aktığı her yerde zehirli otlar bitmeye başlar. Kral Eurystheus bu vahşi yaratığı görünce çok korkar ve tekrar Tartaros’a geri gönderilmesini ister.
